Kanada'nın Montreal kentinde her yıl düzenlenen geleneksel karikatür yarışmasını keşfetmiştim. Nereden ve nasıl, anımsamıyorum. Hani deyim olarak söylenir ya, "dünyanın bir ucu'..". Kanada gerçekten de öyleydi.
biraz tuhaf ve ilginç gelebilecek karikatür çizim yaşamımızdan bir kesit sunacağım.
Evet, 37 yıl öncesinden, bir karikatür yarışması ve albümünden söz edeceğim.
O yıllarda henüz karikatür çizmeye başlamış olmanın verdiği heyecan ve merak, bizi, karikatür alanında ulaşabileceğimiz her şeye ulaşma hırsı veriyordu. Çünkü bir çok şey kısıtlı, eksik ya da uzaktı yaşamlarımızdan.
Çizerlerle tanışabilmek, irtibat kurabilmek aynı zorlukları kapsıyordu. Ya, yarışma haberlerine ulaşmak'... Çok zordu. Nereden, hangi delikten (!) olursa olsun, bulup çıkarırdık yine de karikatür dünyasının gerekenlerini.
Kanada'nın Montreal kentinde her yıl düzenlenen geleneksel uluslararası karikatür yarışmasını keşfetmiştim. Nereden ve nasıl, anımsamıyorum. Hani deyim olarak söylenir ya, "dünyanın bir ucu'..". Kanada gerçekten de öyle bir yerdi.
Karikatürü kartona çiz.. Tarayıcı (scanner) yok.. Eserin bir örneğini arşive koymak için kırtasiyecide kopyasını almak gerekiyor. Almasına alırsın da, renkli de çizmiş olsan siiyah-beyaz alırsın. Biz fotokopi makinasının icadına seviniyoruz, renkli fotokopi makinası hayal etmek dahi geçmiyor aklımızdan.
Son işlem olarak, zarflayıp adresi yazıp postaneden göndermek kalıyor. Onu da hallettik mi, büyük bir rahatlama ve mutlulukla işimizin başına dönebiliyorduk.
Tabi bir de uzak mesafe olunca, ekonomik olarak posta masrafı biraz fark etse de paranın alım gücü bugünlerle kıyaslanamayacak kadar güçlüydü.
Gelelim albümlere..
"Dünyanın öbür ucu"ndan bir gün yarışmanın albümü geldiğinde sevincimiz, keyfimiz yerine geliyordu. Hem bir albüm sahibi oluyorduk hem de yarışma için hangi ülkeden kim ne çizmiş? görme şansı buluyorduk. Yeni isimleri öğreniyorduk.
 |
| (Albümden - 1985) Karikatürler: (solda) Jivko TABAKOV, Bulgaristan.. (sağda) Andrey TILKOV, Bulgaristan |
Ancak, Kanada-Montreal albümleri, o güne kadar görmediğim kalınlıktaydı. Üstelik üç dalda düzenlenen (Gag Cartoon, Comic Strip ve Editorial Cartoon) yarışmaya yüzlerce katılımcı çizerin hepsine, dünyanın her yerine gönderilerek epeyce bir masraf yapıyorlardı.
 |
| (Albümden - 1986. Çizer: Jerzy LACHOWICZ, Polonya) |
Bendeki albümler 1985 (1026 sayfa), 1986 (1132 sayfa) ve 1988 (320 sayfa). Ve üçü de siyah-beyaz elbette. Albümü bozan şey, renkli çizimlerin böylesi basımda ortaya koyduğu estetik açıdan olumsuzluktu.
Renkli eserler baskıda çamur gibi kötü görüntü veriyor. Bunu aşmanın en iyi yolu; çizimlerde renk kullanmadan daha sade çizmek ya da bolca taramalar ve işçilikti.
İlk iki albümün ölçüleri (20,5 cm x 18 cm). Yükseklikler (kalınlıkları) ise 5,5 cm..Büyük boy olanı (34,3 cm x 24 cm). İç sayfalar 1. hamur kağıt. Tümünün kapağında ve yarışma maskotu çiziminde renk kullanılmış sadece.
Günümüzde; her şeyde olduğu gibi karikatürle ilgili her ayrıntıya internet sayesinde ulaşmak kolaylaştı. Artık bırakın bin sayfalık kalın albümleri, normal albüm bile nerdeyse basılması düşünülmüyor. E-katalog olarak baskı masraflarını sıfıra indirmiş olarak anında tüm dünya karikatürcülerine ulaşabiliyor.
Küçük bir deney..
İki Montreal kataloğunu üst üste koyup basit bir deney yaptım. normal ve ortalama albümlerden kaçı ile yarışacak bu albümler diye baktım. Ve sonuç: 2 Kanada albümü eşittir 18 adet ortalama ölçülerdeki albüm-kitapçık..
25 yıllık hikaye noktalandı..
Uluslararası Montreal Karikatür Yarışması, Eğer ara yıllarda her hangi bir boşluk olmamışsa 1963 yılında düzenlenmeye başlamış. Onca yılda yarışmanın tüm yükünü çek, hiç aksatma, albümünü ulaştır.. Az iş değil elbette.
Ve nihayet 1988 yılında 25'incisi düzenlenen yarışma, son kez yapılmış oldu. 1989 Haziranında bana ulaşan albümün hem boyutları değişmişti hem de içinden bir yazı çıktı. Yazıda özetle; dünyanın her yerinden yarışmaya katılmış 3 bin çizere teşekkür ederek vedalaşılmıştı. Dolayısıyla bu son albüm veda albümüydü.
 |
| Veda yazısı |
Bu üç albümde de birer karikatürüm yer alıyor. Şimdi kütüphanemin raflarında tozlanmadan fazla etkilenmesin diye, ilk bana ulaştığı yıllardan kapladığım şeffaf naylonlar bile hala üzerinde ve eskimiş, yırtılmaya yüz tutmuş. Ciltlerde de az da olsa kopmalar oldu. Çünkü açıp bakıldığında bir süre sonra sayfaların ağırlığı bir tarafa baskı yapınca bir dengesizlik yaşanıyor. O zaman da kontrol etmek güçleşiyor. Bu da ciltlerin gücünü kırıyor.
Bu içerik Kotbas Art Colors tarafından üretilmiştir.