Karikatür Sergilerinde Eserlerin Ölçüleri


Duvarda panolarda yer alan karikatür eserler ne kadar büyük olmalı?.. Çizerler neden belli ölçüleri aşmayan çizimler yapıyorlar?..

Muammer KOTBAŞ

Trabzon'da karikatür sergileri açtığımız 1980'li ve 1990'lı yıllarda farklılıklar denemeye çalışırdım. Sergilerde panolara, duvarlara yerleştirdiğimiz karikatürlerin ölçüsü, üzerinde en çok durduğum konuydu. 

Eserlerin küçük kaldığı, daha büyük ölçülerde hazırlanması gerektiğini düşünürdüm. Bu fikrim bugün de değişmedi.


Hindistan'da bir serginin fotoğraflarına rastladığımda, gözden kaçan bu konun önemine bir kez daha tanık oldum. Duvarda panolarda yer alan karikatür eserler çok büyük olmasa da, bir salon sergisi olarak rahat görülebilir ölçülerde. 

Bu 'rahat görülebilirlik' de şöyle sağlanmış. Öncelikle eserler ile izleyici arasında en az 1 metrelik uzaklık oluşturulmuş. Aslında işin ilk 'altın kural'ı da budur.


Çünkü insanlar; görülmesi gereken objeye, esere ya da benzeri bir odak noktasına ne kadar çok yakınsa, başkalarının görmesini engelleme olasılığı da o kadar fazladır. 

Obje (eser) ile arasında belli bir uzaklık sağlandığında herkesin görmesine olanak tanınacaktır. 

Bunun en iyi örneği; müziklerini, performans gösterilerini sokaklarda icra eden sanatçılarıın, etrafına toplanan kalabalığın ne kadar yakın veya uzaktan baktığı ile anlayabiliriz. 

Örneğin bu tarz bir gösteriye Avrupa şehirlerinde rastladığınızda, seyreden insanların oldukça geriden ve bir yay oluşturacak biçimde baktıklarını görürsünüz. 

Ülkemizde ise genellikle bunun tam tersi yaşanır. Meraklı bakışlı insanlar icracıya o kadar yaklaşırlar ki, oradan geçenlere görüş açısı kalmaz.


İkincisi; yine Hindistan'daki bu sergide sergilenen karikatürlerin çoğunluğundaki çizimlerin ve esprilerin karışık olmayan, rahat anlaşılabilir sadelikte ve teknikle hazırlanmış olmasıdır.. Bu ayrıntıya özen gösterildiğinde, algılama da kolay olacaktır.

Alışılagelmiş biçimde A4 (21cmx29,7cm) ya da A3 (29,7cmx42cm) boyutlarında oluşturduğumuz eserleri paspartu içine yerleştirerek ebadını büyütür gibi olsak da, sergilemenin yapıldığı geniş alanlarda karikatürün tamamı ve verilen mesajı ile esprisinin yine de küçük ölçekte kaldığı bir gerçektir..


Rahat görülebilme ile kolay algılayabilmenin en önemli çözümü, daha büyük boyutlarda eser çalışmaktır. 

Tıpkı ressamların büyükçe tabloları ölçüsünde olduğu gibi, büyük ve uzaktan da rahatça görülebilen, anlaşılabilen, estetik çizim değeri olan "tablo karikatür" eserler oluşturma fikri karikatür çizerleri için de neden hayata geçirilmesin!. 


Peki karikatür eserlerinin büyük boyutlarda çizilmesi, bu aşamada çizerin karşısına ne gibi farklılıklar çıkarır? Öncelikle; alışılagelmiş A4 veya A3 ölçülerinde çizildiği anlayıştan son derece farklı bir durum yaşanacaktır. 

Zaman, malzeme ve teknik olarak tam bir atölye çalışması içinde olmak gerekecektir. 


Karikatür, sanatsal özelliği açısından içinde bazı farklılıkları barındırır. Öncelikle çok sık üretilebilen bir sanat dalı olduğu için, çizerin büyük boy çalışmaya ayıracak zamanını azaltır. 

Bir diğeri de, güncel, ekonomik, siyasi, politik eleştiri yüklü karikatürler çiziliyor olması, çabuk tüketilmesi nedeniyle ortalama çizim ölçülerini kullanma zorunluluğu.

Fakat yine de; az ve öz, serbest veya tematik bir sergi için özel bir hazırlık yapılarak (50cmx70cm) büyüklüğünde karikatür çizimler yapılabilir. Böylece eser satışı da düşünülmesi gereken bir ayrıntı olabileceği için, duvarları süsleyen bir sanat eseri değerine de kavuşmuş olacaktır. 

Sergilerde izleyiciyi uzakta tutmanın bir yararı, eserlerin görüş alanını kapatmamaları diğeri de el sürülmesini, dokunmaları önlemektir. Konu ile yakından ilgisi olan bir sergi dikkatimi çekmişti birkaç gün önce.. 

İstanbul Beyoğlu'nda 11 Şubat'ta İş-Sanat Resim Heykel Müzesi'nde açılan "Tat ve Sanat Lezzetli Resimler" sergisinde ilginç bir yöntem uygulandı. 

Sergilenen tablolarla ziyaretçiler arasında belirlenen bir mesafede alarm içeren bir çizgi oluşturuldu. Söz konusu bu çizgi geçildiğinde, alarm çalıyor. Hem eserler için bir güvence oluşturulmuş oldu hem de değindiğim üzere, eserlerin görülebilir özelliği korunmuş oldu.

Hindistan'da bir karikatür sergisinde
ziyaretçi ile eserler arasında belirli bir
ara oluşturulmuş.


Bu Sitede yayımlanan yazı ve görsellerin fikri sorumluluğu eser sahiplerine aittir
 Bu içerik Kotbas Art Colors tarafından derlenmiştir.
Daha yeni Daha eski