“Milli Mücadele Kartpostalları”

“Milli Mücadele Kartpostalları” ya da “Mefkûre Kartları” olarak adlandırılan bu kartpostallar 1919 ile 1922 yılları arasında halka moral vermek, cephelerden bilgi ve katılımları sağlamak ve Milli Mücadele’nin destansı yönü ile halkın kurtuluşa inancını kuvvetlendirme

Türk Tarihinde Yaşanan Zorlu Dönemleri Yansıtan Çizimler - 1

Türk Tarihinde Yaşanan Zorlu Dönemleri Yansıtan Çizimler - 2

Birbirinden oldukça farklı 100 civarında kartpostal tasarımı ile esaret altındaki şehirler ve Milli Mücadele kahramanlarından oluşan kompozisyonlar Anadolu’ya dağılmıştı. Aslında kartpostallar savaş yıllarında yalnızca postada kullanılan saf bir iletişim aracı olarak kullanılmamış, propaganda malzemesi olarak da işlev görmüştü.

Özellikle 1. Dünya Savaşı yıllarında Batılı devletler tarafından çeşitli şekillerde propaganda malzemesi olarak kullanılmaktaydı.

1. Dünya Savaşı’nın sonunda İngiliz işgal güçleri İstanbul’da Meclisi kapatmış ve yeni hakimiyet sahası olarak Anadolu coğrafyasına iştah kabartmıştı. Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde Anadolu’da başlayan “Milli Mücadele” İngiliz yönetimini telaşa düşürüyordu. Kurtuluş ve bağımsızlık mücadelesi zaferle sonuçlanmış ve 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da Büyük Millet Meclisi adıyla yeniden toplanmıştı.

Bir müddet sonra, verilen bu büyük mücadeleyi halka anlatmanın, yaşanan acı ve sonrasında gelen umutlu günlerin bir gerekçesi olarak çeşitli basılı afiş, kartpostal gibi malzemeler hazırlatılıp halka dağıtıldı.

“Milli Mücadele”yi anlatan birkaç serilik bu kartpostalların birçoğunda savaş meydanlarındaki başarıları halka duyurmak, moral ve güven vermek, kamuoyu oluşturmak amaçlanmaktaydı.

Bunun dışında halkı bilgilendirmek ve tanıtmak amacıyla ayrıca Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarını toplu halde ya da tek başlarına resmeden portrelerin yanında “Mehmed’in Hikayesi” başlığı altında “Türk Ordusu”, cephede çarpışan, cephane taşıyan “Türk Kadını”, “İstiklâl Marşı” başlıklarının yanı sıra vatanperver şiirler ve Misak-ı Milli kararlarını duyuran kartpostal tasarımları hazırlanmış ve halka dağıtılmıştı.

Büyük çoğunluğunda Selahattin imzası okunan kartpostallar genellikle dönemin sanatla ilgili harita mühendisleri ve amatör çizerleri tarafından hazırlanmıştı.

Milli Mücadele, Misak-ı Milli ya da Kurtuluş Savaşı Kartpostalları” adlarıyla anılan bu tasarımlarda Mustafa Kemal Paşa’yı anlatan bir kartpostal 1922 yılında İngiliz yetkililerin eline ulaşmış ve...

İngiliz hakimiyet sahasında farklı bir tasarımla karşı propaganda örneği olarak halka dağıtılmıştı.

"Vatan mahzun, ben mahzun”

Milli Mücadele Propaganda Kartlarından. Mehmet Selahattin Düzgünoğlu (1889 - 1943)

"Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini, yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini."

Namık Kemal Milli Mücadele Propaganda Kartlarından. Mehmet Selahattin Düzgünoğlu (1889 - 1943)

Yine Kurtuluş savaşı esnasında basılmış bir kartpostal... Osman Gazi'nin elini öpen bir Mehmetçik. Sağ üstte de "Arkadaş, yurdumu alçaklara uğratma sakın" yazıyor.

Bu kartpostal kurtuluş savaşı dönemine ait. Kartpostalda Fatih Sultan Mehmet Han, Sevr antlaşmasını imzalayanları endişe içinde izliyor. Bu ülkeyi düşman işgalinden kurtaran Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına teşekkürler.

Kurtuluş Savaşı sonrası kartpostal : Selimiye Camii önünde Fatih, M. Kemal'in elini sıkıp sarılıyor. Alparslan, Mimar Sinan, İnönü ve Fevzi Çakmak yanlarında.

(M. Kemal'e...) "Astın bugün al sancağı Sultan Selim'e (Selimiye'ye) Yad eyleyecek hürmetle namını Edirne."(eyledi)

Hicrî 1341- Miladî 1925 tarihli Kurtuluş Savaşı anısına basılan "Hatıra-i Zafer" kartpostalı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silâh arkadaşları resmedilmiştir. Kartpostal Hasan Sabri tarafından hazırlanmıştır. Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın resmi altında: "Kurtardın vatanı, Oh, Mustafa Kemal!" ibaresi bulunmaktadır.

Aşağıdaki iki madalyonun arasında da Mithat Cemal'in ünlü mısraları:

"Ölmez bu vatan, farz-ı muhal ölse de hatta, Çekmezkürrenin sırtı bu tabutu cesimi" yazılıdır.

Kurtuluş Savaşı döneminde yapılmış anlamlı bir kartpostal...

Fatih Sultan Mehmet kılıcını çekmiş şekilde, Sevr Anlaşmasını imzalayarak İstanbul'u İngilizlere veren son padişah Hain Vahdettin’in üzerine yürüyor.

15 Ekim 1922 - Fransız Fantasio dergisi, Türkiye'yi kurtaran Mustafa Kemal Paşa'yı göğe yükselen isa olarak tasvir ettiği karikatür.

Halka moral ve bilgi vermek için gazeteler yoğun olarak kullanılıyordu.

Yüksek ruhlu Türk kadını Karamürselli Fatma Hanım

21 Eylül 1921 tarihli Tevhid-i Efkâr gazetesinde “Bir Türk kadınının fedakârlığı.” başlığıyla yayımlanan Arap harfli Türkçe haber:

“Bir Türk kadınının fedakârlığı.”

“Kocasının yerine cepheye koşan Türk kadını.”

Karilerimize [okurlarımıza] atide [aşağıda] hikaye edeceğimiz vakıanın gazete sütununda bir günlük ömrü olsa da Türk'ün kahramanlıklarla dolu olan tarihinde unutulmaz, silinmez, sahife olarak yaşayacağında şüphe yoktur. Vatan aşkıyla kalbi çarpan bir şair bu küçük menkıbeden büyük bir destan-ı şehamet meydana getirebilir.

Karamürsel'in Karadere karyesinden Fatma hanım, kocası İsmail nasılsa bir aralık askerden kaçmak gafletinde bulunduğunu duymuş; düşmanın şimdiye kadar yaptığı şenaatler karşısında en ateşin bir kinle mütehassıs olan ve toprağını, milletini her şeyden fazla seven bu yüksek ruhlu Türk kadını, hemen kaymakamlığa koşmuş ve nikahını... her şeyi bağışlayarak İsmail'den boşanmak istemiş ve onun cephedeki yerini tutmak üzere kendisine müsaade edilmesi için bir istida vermiştir.

Bu kahraman Türk kadınının belki biraz çetrefil, fakat yüreğinden gelen bir lisanla yazılmış istidasının gördüğümüz zaman her gün hasbelmeslek sahifeler dolduran kalemimizin bu kadar yüksek duygulara, bu kadar samimi fedakârlıklar karşısında nasıl kudretsiz kaldığını anlayarak bu Karamürselli Türk kadınının hareketini tavsif edecek [niteleyecek] bir kelime bulamadık. O büyüklüğü karilerimiz [okurlarımız] kendi ruhlarından arayarak idrak edebilirler.

Bu temiz ve kahraman yürekli kadının kocası hakkında yapılan tahkikat üzerine İsmail'in de firardan vazgeçerek kıtasına iltihak ettiği anlaşılmıştır.”

Adana'da 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı haberi

- Türksözü gazetesi, (Adana gazetesi) 19 Mayıs 1942, sayfa: 1

Atatürk’ün kurduğu Muhafızgücü Futbol takımı.

Kartpostalın ön yüzünde Arap harfli Türkçe olarak: Muhafızgücü Futbol Takımı, 1923 tarih-i tesisi, Adres: Ankara, 1927 Ankara Ordu, Türkiye Futbol Birincisi yazılı. Kartpostalın arka yüzünde ise Ankara: Muhafızgücü yazılıdır.