Gündelik yaşamda halk çoğunluğunun tartışma kültürünü ayrı tutarsak, özellikle sanat alanında yukarıda sıraladığım yapıcı eleştiri, olmazsa olmazlardan olmalı. Bunu karikatür özeline indirgersek, en çok da karikatür çizerleri bu özelliklere sahip kişiler olarak örnek olmalı.
Karikatür çizerlerinin karikatür sanatına dair yaptıkları, ürettikleri zaten özünde eleştiri temelli olduğu için, konunun tartışılır bir yanı da yoktur. O halde, hatalıyı, yanlışı, eksiği, olumsuzu, kötüyü, çarpıklıkları, sömürüyü vb. her şeyi çizginin gücüyle yansıtan ve eleştiren karikatürcü neden kendisinin ve ürettiklerinin tartışılmasında
 |
| (Taslak İllüstrasyon: Muammer KOTBAŞ, 05.10.2022) |
Pazar Notları (36)..
Sanatta ve Karikatürde Yapıcı Eleştiri
Her zaman savunduğum bir şey var.
- Kişiler eleştiriye açık olmalı,
- Eleştiri yapıcı olmalı,
- Eleştiren de eleştirilen de çağdaş ölçülerde tartışabilmeli.
Eleştiri ve tartışmanın bütününe, karşılıklı rövanşist bakılmamalı. Ve mutlaka bir galibi olacağı fikri dışlanmalı. Ancak o zaman eleştirinin geliştirici katkısına ulaşabiliriz.
Gündelik yaşamda halk çoğunluğunun kendi arasındaki tartışma kültürünü ayrı tutarsak, özellikle sanat alanında yukarıda sıraladığım yapıcı eleştiri, olmazsa olmazlardan olmalı. Bunu karikatür özeline indirgersek, en çok da karikatür çizerleri bu özelliklere sahip kişiler olarak toplumlara örnek olmalı.
Karikatür çizerlerinin karikatür sanatına dair yaptıkları, ürettikleri zaten özünde eleştiri temelli olduğu için, konunun tartışılır bir yanı da yoktur. O halde, hatalıyı, yanlışı, eksiği, olumsuzu, kötüyü, çarpıklıkları, sömürüyü vb. her şeyi çizginin gücüyle yansıtan ve eleştiren karikatürcü neden kendisinin ve ürettiklerinin tartışılmasında reddedici olsun! Doğal olan kabullenici ve tartışma yanlısı olmasıdır.
Sevmediğiniz, kızdığınız birine onun hakkında söylediğiniz kötü sözler eleştiri değildir. Onu karalamak adına kızgınlıkla söylenen sözlerdir. Eleştirmek bir kültür sorunudur. O kültüre sahip olunursa, karşında sevmediğin kızdığın kişiye karşı söylenecek söz, yapıcı eleştiri olacak ve onu kötülemekle ilgisi olmayan bir düzeye erişmiş olacaktır.
Yanınızda sizi öven birileri varsa onlardan uzak durun, yanınızdan hemen uzaklaştırın. Çünkü onların size bir yararı olmayacaktır. Oysa kişinin kendisini eleştiren birileri yanında var ise, o ortamda kişi kendini geliştirebilir.
Siyasal iktidarların görevdeki lideri de her şeyden önce kendisine azılı muhalif olan en az iki kişiyi yanında bulundurması, daha iyi ve düzgün işler yapmasını sağlayacaktır.
 |
| (Taslak İllüstrasyon: Muammer KOTB AŞ, 13.10.2002, Trabzon) |
Eleştiriyi kabul etmeyenler otoriter rejimlerdir. Diktatörler, Krallar, Sultanlar, baskıcı tek söz sahibi kişilerdir. Eski krallıklar dönemlerinde eleştiri kültürü ve eleştiren düşünürler olmadığından, bu görevi kralın yanındaki soytarı (Shaekspeare soytarılığı) üstlenirdi. Halkın söyleyemediği, yapamadığı eleştirileri soytarı dile getirirdi. kral soytarıya kızsa da, tokadını atsa da, yalnız kaldığında bu eleştirileri düşünür ve doğruları söylediği için kovduğu soytarıyı tekrar sarayına çağırırdı. Soytarı sokak (halk) ile saray arasında gidip gelirdi.
En üst yetkiliden en alt kişiye kadar herkes için eleştiri kültürü yerleşmiş ve işliyor-işletiliyor olmalı. Böylece ortaya çıkacak gelişmenin toplumlara sağlayacağı fayda oldukça fazla olacak ve çok geniş bir barış ortamı sağlanmış olacaktır.
Karikatür çizerlerinin eleştiri kültürü konusunda öncül olmaları kaçınılmazdır. Ve bunun için de öncelikle özeleştirilerini yapabilme bilincinde olmalılar. 💖
Dip Not: Bu yazıyı yazarken bir an kendimi kötü hissettim. Sanki çok şey biliyormuşum gibi insanlara bir kültürü anlatmaya çalışıyorum. Oysa her şey çok açık ve çok basit. Yapıcı eleştiri kültürüne, bilinci yerinde olan, okuyup araştıran herkes sahip olabilir. Yani herkesin bilebileceği bir şeyi neden ben öğretmen gibi anlatıyorum ki!..
Sonuç olarak ben sadece bunun farkında olan biri olarak anımsatmak istedim.
---------------------
İlgili Aramalar:
Eleştiri (Wikipedia)
Eleştiri (Wikipedia)
